Jaarverslag 2018

Het jaar 2018 was een jaar waarin er ontwikkelingen waren die we eind 2017 niet konden voorzien. Het begon met het antikraak huren van een lokaal in de leegstaande school aan de Julianalaan in Nieuwlande. Met deze stap hadden we een dak boven ons hoofd en konden we de voorwerpen uit het privé museum van Jo Schonewille, die we in bruikleen van de familie kregen, verhuizen.
We waren druk doende toen Herinneringscentrum Kamp Westerbork ons meedeelde dat de boekpresentatie van ‘Het Geheime Dagboek’ van Arnold Douwes, geschreven door twee wetenschappers van het NIOD, in Nieuwlande zou plaatsvinden. Zij boden wilden ter gelegenheid van de presentatie een tentoonstelling opzetten en vroegen informatie en materialen. De tentoonstelling zou inNieuwlande blijven. En zo werd de trein waarop wij waren gestapt een achtbaan van gebeurtenissen. Op 6 april kwam Max Léons (Nico en rechterhand van Arnold Douwes tijdens de onderduik) naar Nieuwlande om het eerste exemplaar van ‘Het Geheime Dagboek’in ontvangst te nemen en onze eerste tentoonstelling te openen. En dat was meteen het begin van het nieuwe museum. Het weekend daarop hielden we open huis voor de bewoners van Nieuwlande en gingen officieel van start. Aan het eind van het weekend stond de teller op 500 bezoekers.
Er is veel gebeurd in het afgelopen jaar en nog lang niet is de beginfase afgerond. Het is een meerjaren project om er een mooi en blijvend museum neer te zetten. Met de Gemeente Hoogeveen zijn we in ver gevorderd overleg over definitieve huisvesting van het museum in de oude school.

In 2017 werd het Project Collectie S, de verhuizing, conservering en het toegankelijk maken van het museum van Jo Schonewille verkozen tot Kern met Pit Project van de Koninklijke Nederlandsche HeideMaatschappij (KNHM). De aftrap was op 18 januari in het provinciehuis in Assen. Halverwege het jaar is de begeleiding voor een jaar omgezet naar een meerjarige begeleiding in verband met de omvang van het opzetten van een museum.
Eind juni zijn we toegetreden tot het Platform Drentse Musea. Ook dit Platform biedt, evenals de KNHM, expertise , een netwerk en workshops.
De samenwerking met Herinneringscentrum Kamp Westerbork, de begeleiding van de KNHM en de toetreding tot het Platform Drentse Musea biedt een stevige basis voor de verdere ontwikkeling van museum de Duikelaar.

Tentoonstellingen
1) In samenwerking met Herinneringscentrum Kamp Westerbork is de tentoonstelling ‘Nooit iemand de deur wijzen’ opgezet. De vormgeving en opzet van de tentoonstelling is geschonken door het Herinneringscentrum ter gelegenheid van de presentatie van Het Geheime Dagboek van Arnold Douwes. De boekpresentatie vond plaats op 6 april in het MFC. Daarna ging het gezelschap naar Museum de Duikelaar, met als eregast Max Léons die de tentoonstelling opende.
2) Als eerbetoon aan Jo Schonewille een speciale hoek aan hem gewijd. In de vitrine ligt een fotopresentatie wat hij als puber van zeer nabij in de oorlog heeft meegemaakt, daarnaast wordt een summier beeld gegeven van zijn privé-museum.
3) In de gang is een kleine tentoonstelling over ‘Illegale Pers’. Van het algemene, Vrij Nederland en Trouw, gaat het naar het bijzondere verhaal van Herman en Peter, die onder de kerkvloer De Duikelaar schreven, persoonsbewijzen vervalsten en spotprenten tekenden.
4) Voor de ontvangst van een groot aantal deelnemers aan de fietstochten, werd het leegstaande lokaal ingericht met de tentoonstelling ‘Van overgave tot Verzet’. Aan de hand van oude affiches wordt een beeld geschetst hoe Nederland zich op 14 mei 1940 overgaf en hoe de Duitsers de Nederlanders met propaganda probeerden in te palmen.
Aan de tegenoverliggende muur wordt getoond dat niet iedereen zich bij de bezetting neerlegde. Het beginnend verzet in Nieuwlande is vormgegeven door de boerderij van Johannes Post als middelpunt te nemen en te laten zien wie er vanaf het begin bij zijn verzetsgroep betrokken waren.
5) In samenwerking met Alexander Ambroze, die eind september aan de 13e Hoogeveense Kunstroute deelnam, werd een hoek met voorbeelden van Entartete Kunst opgesteld, waaronder de chassidische prenten van Hendrik Werkman. Werkman is een inspiratiebron voor Alexander Ambroze, hij werd vlak voor het eind van de oorlog in Bakkeveen gefusilleerd. Deze tentoonstelling vormde zo een vloeiende overgang van het museum naar het atelier van AA.
6) In de decembermaand is er een hoekje van het museum besteed aan kerst en Sinterklaas tijdens de oorlog. Affiches, gedichten en korte verhalen laten zien hoe mensen te allen tijde het leven zo aangenaam mogelijk maken.

Activiteiten
-Er zijn 12 workshops/trainingen van Platform Drentse Musea en de KNHM
gevolgd door 25 vrijwilligers. De workshops gingen over fondsenwerving, marketing,
museumeducatie, storytelling, het schrijven van een businessplan en conserveren van
museumgoederen.
-In de herfstvakantie was er voor het eerst een kinderprogramma. Willy Smid had in samenwerking met Alexander Ambroze een programma opgesteld. Vijftien kinderen namen hieraan deel. Het was een doorslaand succes en voor herhaling vatbaar.
-Tweede kerstdag ‘Thee met een verhaal’. De thee met iets lekkers stond klaar en er werd een kerstverhaal uit andere tijden, oor jong en oud verteld. Het was een succesrijke en aangename bijeenkomst.
-Het museum nam deel aan 3 fietstochten: de Boerderijenfietstocht vanuit Zuidwolde op 1 augustus en Trappen, Happen en Stappen op 29 augustus. Daarnaast werd er in samenwerking met Museum de Wemme een cultureel fietsrondje opgezet tussen Nieuwlande en Zuidwolde op 2 data in oktober, waarbij beide musea werden bezocht. Ook werd de bestaande Duikelaarroute aangepast en opnieuw uitgegeven.
-Met de digitalisering van Collectie Schonewille is begonnen door 3 vrijwilligers.
Dit jaar zijn er door werkzaamheden aan tentoonstellingen en de verhuizing van de Collectie Schonewille geen interviews afgenomen.

Bezoekers
Een kleine 2500 bezoekers heeft vanaf half april tot eind 2018 het museum bezocht, inclusief drie schoolklassen en 13 groepen. De bezoekers kwamen voornamelijk uit de drie noordelijke provincies, maar ook uit de rest van Nederland, Canada en Israël.
Het bezoek werd bereikt door website, facebook, krantenartikelen, rtv Drenthe, flyers en vermelding in de agenda’s van Dagblad van het Noorden en Hoogeveen Voluit.
In juni bracht de Commissaris van de Koning, Mw Jetta Klijnsma een bezoek aan het museum.

Financiën
In het begin van het jaar waren er wel uitgaven, maar geen verdiensten. Pas na de opening en het open weekend kon er entree worden geheven. De verkoop van het Het Geheime Dagboek van Arnold Douwes en enkele andere titels die betrekking hebben op de tentoonstellingen, brachten geld op. In de loop van de zomer begonnen we quitte te spelen. Van het aanleggen van een buffer is echter nog geen sprake. Deelname aan de jaarmarkt tijdens de feestweek, een kleine markt ter gelegenheid van Trappen, Happen en Stappen en de kerstmarkt, opgezet en uitgevoerd door vrijwilligers, brachten geld in laatje. Hoewel dit geen kernactiviteit van het museum is was het een welkome aanvulling.

Subsidies en giften
Het museum heeft in 2018 subsidies ontvangen van RABO Bank Hoogeveen, Vitaal Platteland, de Smederijen, VSBfonds en het Prins Bernhard Cultuur fonds. Verder is er een gift gedaan door RABO Clubkasactie en Plaatselijk Belang Nieuwlande. Dit alles was bedoeld voor de aanschaf van een touchscreentafel. Inmiddels is de tafel aangeschaft en wordt er een begin gemaakt met de digitale invulling ervan.
Stichting voor Elkaar van Univé heeft twee beeldschermen met usb en koptelefoons geschonken. Ook enkele particulieren schonken geld of goederen en het Hembrug Museum in Zaandam stelde overbodig geworden vitrines en kantoormeubilair gratis ter beschikking. Enthousiaste vrijwilligers hebben deze goederen voor ons opgehaald.

Pers
De Hoogeveensche Courant besteedde regelmatig aandacht aan de ontwikkelingen rond het museum, we kregen zelfs de cake van de week. Ook Dagblad van het Noorden wijdde een enkele keer een artikel aan het museum.
RtvDrenthe besteedde met enige regelmaat aandacht aan de Duikelaar: Harm Dijkstra ging met Jan van der Sleen op pad in het programma Struunen; ook waren we een zaterdagochtend te gast in Hemmeltied en zijn er opnamen in het museum gemaakt voor het programma museumverhalen.

Vrijwilligers
Het museum wordt volledig door vrijwilligers gerund, ook de bestuursleden doen hun werk onbezoldigd. De eerste 20 vrijwilligers werden al gauw aangevuld tot een 30-tal. Daarnaast zijn er een groot aantal mensen oproepbaar voor hand- en spandiensten zoals het bakken van koek/cake voor de koffiehoek, technische klusjes, of voor speciale evenementen zoals de fietstochten. De medewerking in het dorp is groot.
Enkele vrijwilligers hebben deelgenomen aan een workshop en zien dit duidelijk als een meerwaarde van hun vrijwilligerswerk. Een viertal vrijwilligers worden opgeleid om binnenkort zelfstandig te kunnen gidsen.
In november vond de eerste gezamenlijke activitei plaats. Iedereen nam een eigen bereid gerecht mee. Het was een heel gezellige en verrassend smakelijke avond. Eind december brachten we een welverdiende dronk uit op het succes van het afgelopen jaar.

Bestuur
Jan van der Sleen heeft helaas om botsende bestuurlijke activiteiten, plus familieomstandigheden, terug moeten treden als secretaris. Hij is opgevolgd door Petra Aarts. Jan voelt zich nog steeds sterk bij het museum betrokken en staat waar mogelijk voor ons klaar.

Huisvesting
Eind december 2017 is er een anti-kraak huurcontract getekend met Camelot voor een lokaal in de voormalige school de Hoeksteen, om de collectie Schonewille veilig te stellen en te conserveren. Het bestuur heeft haar uiterste best gedaan om met de betreffende wethouders tot een overeenkomst te komen om langdurig in de school te kunnen blijven en uit te breiden. Hoewel er nog geen definitieve beslissing is genomen, verlopen de onderhandelingen in een goede sfeer en zijn de vooruitzichten bemoedigend.

Kern met Pit project
De Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij heeft het project Collectie Schonewille aangemerkt als Kern met Pit project. Op 18 januari was de aftrap in het Provinciehuis in Assen tot 19 januari 2019. KNHM bezoekt gedurende het jaar de geselecteerde projecten en biedt begeleiding en expertise. Het totale museumproject, waarvan Collectie S een onderdeel was, maakte een zodanige indruk dat besloten werd om bij wijze van uitzondering het museum meerjarig te begeleiden. Het bestuur heeft dit aanbod dankbaar aanvaard en ziet uit naar de samenwerking in het komende jaar.