Mooi dat de indrukwekkende collectie van Jo Schonewille is behouden. Dankzij het werk van de Stichting Onderduikermuseum de Duikelaar zijn nu de vele aansprekende voorwerpen en foto’s te zien. Het spreekt mij aan dat het museum boeiend is voor jong en oud. Een bezoek aan de Duikelaar is zeker aan te raden en ik daag u uit hun motto te gaan ervaren: “Het dorp dat zweeg heeft veel te vertellen”!
Karel Loohuis
Burgemeester Hoogeveen
Hooghalen en Nieuwlande. Hemelsbreed liggen beide Drentse plaatsen ruim 25 km van elkaar verwijderd, maar het contrast is groot; de ene plek was in de jaren ’40-‘45 een doorvoerkamp voor 107 000 Joden, Roma en Sinti. De andere een veilige haven voor meer dan honderd Joden en andere onderduikers die aan de vervolging probeerden te ontkomen.
Herinneringscentrum Kamp Westerbork onderschrijft het belang van Museum De Duikelaar om de verhalen van ‘het dorp dat zweeg’ levend te houden.
Bovendien ben ik erg blij met onze samenwerking die dit jaar uitmondde in de gezamenlijke expositie ‘Nooit iemand de deur wijzen’, die sinds de opening van het museum op 6 april voor een breder publiek te zien is. Kamp Westerbork en Nieuwlande zijn uniek in de Europese en Nederlandse en dus ook Drentse geschiedenis. Om die reden verdienen ze een bijzondere positie in de Verhaallijnen van Drenthe, zodat recht wordt gedaan aan de betekenis van deze historische plekken.
Dirk Mulder
Directeur, Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Nieuwlande, een klein dorp met een grote geschiedenis.
Op de kop af vijfentwintig jaar geleden maakte ik voor het eerst kennis met Nieuwlande. Kort daarvoor had de familie Post ingestemd met mijn voorstel om een biografie te schrijven over hun vader, de grote verzetsman Johannes Post. En vervolgens vond Hilde Eikelboom-Post, het oudste kind van Johannes, het nodig dat ik – voor ik aan het werk begon – eerst maar eens op reis moest naar haar geboorteplaats, Nieuwlande. Op een stralende voorjaarsdag haalden haar man en zij me op en togen we naar Drenthe. Het werd een onvergetelijke dag. Ik moet eerlijk bekennen dat de eerste indruk bepaald niet overweldigend was: één lange rechte weg met aan weerszijden boerderijen en rond de knik die de weg ergens halverwege maakt een kleine dorpskern met een gereformeerde kerk, een paar winkels, een school en wat huizen. Maar precies op dat punt bevindt zich een modern kunstwerk met een document achter glas, waarin melding gemaakt wordt van het feit dat het dorp Nieuwlande door Yad Vashem, het Internationale Holocaust Herinneringscentrum in Jeruzalem, als gemeenschap wordt onderscheiden voor de hulp die haar bewoners hebben gegeven aan enkele honderden ondergedoken Joden. Bovendien werden 202 inwoners in 1985 ook persoonlijk door Yad Vashem erkend als ‘Rechtvaardigen onder de volken’. Daarin is het dorp uniek, want nadien werd die eer alleen nog aan het Franse stadje Le Chambon sur Lignon gegund. De rest van de dag stond uiteraard geheel in dit teken: we bezochten de plaats waar ooit de boerderij van Post stond, de boerderij van zijn broer Jan, we bezichtigden de Gereformeerde Kerk en het vervallen onderduikhol tegenover de boerderij van Post. Ik ontmoette mensen die de familie Post nog goed hadden gekend en we maakten een rondrit langs alle plaatsen die met Johannes Post, zijn gezin en zijn kleine verzetsorganisatie in verband te brengen zijn. De herinnering aan die dag en de paar honderd foto’s die ik toen maakte hebben mij geweldig geholpen bij het schrijven van Johannes’ biografie die in 1995 uitkwam. Sedertdien bewaar ik een onverbrekelijke band met de familie Post èn met Nieuwlande en zijn inwoners. Ik vind het geweldig dat een groep mensen al jaren actief is om de verzetsgeschiedenis van het dorp op de kaart te zetten met als voorlopige resultaten de restauratie van het voormalige onderduikhol en – begin 2018 – de opening van het Onderduikmuseum ‘De Duikelaar’. Ik hoop van harte dat die inspanningen beloond worden met een groeiende belangstelling in binnen- en buitenland voor dit kleine dorp met zijn grote en unieke geschiedenis.
