Nieuwlande

Omgeving
Het Drentse dorp Nieuwlande, hemelsbreed slechts 30 kilometer van voormalig Kamp Westerbork verwijderd, heeft een rijke oorlogsgeschiedenis. In de Tweede Wereldoorlog was het verzet er actief en werd er hulp en onderdak geboden aan honderden, veelal Joodse vervolgden.

Het ontstaan van Nieuwlande
Nieuwlande is ontstaan als veenkoloniaal dorp, toen het veen vanuit het westen in de 19e eeuw werd afgegraven. Er woonden voornamelijk veenarbeiders langs het water en in de velden, van een dorpskern was amper sprake. Na de ontginning werd er productiebos aangeplant voor de mijnen in Limburg.

Daarna werd de oostkant, het Zwindersche veld, afgegraven. De ondergrond werd verrijkt met de bolster, zodat er vruchtbare landbouwgrond ontstond. De eerste boerenzonen uit Noord Drenthe en Zuid Groningen vestigden zich begin 20e eeuw in het dorp. Zij brachten hun eigen taal, cultuur en geloof mee.

In bijna 20 jaar tijd werd het inwonertal van het dorp verdubbeld. Het aantal inwoners eind jaren dertig wordt geschat op 7 à 800. Een complicerende factor is dat het dorp over vijf gemeentes was verdeeld. De boeren zorgden voor een kerk, een school en verenigingen. Er ontstond een bloeiende middenstand. Eind jaren dertig kwam er elektriciteit in het dorp, nog niet in de buitengebieden. Stromend water was er niet.

Nieuwlande tijdens de Tweede Wereldoorlog
De nationaal bekende verzetsman Johannes Post haalde in 1942 Joodse vervolgden uit Amsterdam naar Nieuwlande en bracht ze onder bij familie, vrienden en bekenden. Het ‘eenmansbedrijfje’ breidde zich al gauw uit over Nieuwlande en omgeving. Het aantal Joodse onderduikers was zo groot dat Nieuwlande ook wel bekend stond als het ‘Drents Jeruzalem’.

De vele waterwegen, bossen, woeste gronden en verspreid staande huizen in het gebied vormden een ideale omgeving voor onderduikers. In de omgeving zijn meerdere onderduikersholen bekend. De best bewaarde is die in de bossen aan de Johannes Poststraat, tussen de huisnummers 14 en 16.

Na de Tweede Wereldoorlog
Behalve het museum heeft het dorp ook
– een prachtig dorpsbos onderhouden door vrijwilligers. U vindt er o.a. een mooie picknickplaats, een bosvijver en een kabouterpad;
– een Piri Piri Restaurant en Snackplaza;
– een supermarkt;
– en het gerestaureerde onderduikershol aan de Johannes Poststraat

Fiets of wandel eens door de omgeving en zie de geschiedenis terug in het landschap.